Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus), είναι το ένα από τα δύο εναπομείναντα είδη φώκιας μοναχού της οικογένειας των φωκιδών.
Κάποτε ήταν εξαπλωμένη σε όλες τις ακτές της Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και του ανατολικού Ατλαντικού. Σήμερα, με αριθμό μικρότερο από 600 ζώα, συγκαταλέγεται στα σπανιότερα και πλέον απειλούμενα ζωικά είδη του πλανήτη και χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό από την Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης.
Στην Ελλάδα ζει και αναπαράγεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός παγκοσμίως της μεσογειακής φώκιας, που υπολογίζεται σε περίπου 300 ζώα. Το είδος είναι ακόμα ευρύτατα κατανεμημένο σχεδόν σε όλες τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας, δείχνοντας προτίμηση σε απομονωμένες, βραχώδεις και δυσπρόσιτες νησίδες ή ακτές.
Οι μεγαλύτεροι και καλύτερα μελετημένοι τοπικοί πληθυσμοί φώκιας στην Ελλάδα είναι αυτοί της ευρύτερης περιοχής του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου, Βορείων Σποράδων, όπου υπολογίζεται ότι ζουν περίπου 50 φώκιες και του νησιωτικού συμπλέγματος Κιμώλου – Πολυαίγου στις νοτιοδυτικές Κυκλάδες, που υπολογίζεται επίσης σε περίπου 50 φώκιες.
Σημαντικοί αναπαραγόμενοι πληθυσμοί έχουν καταγραφεί επίσης στην περιοχή της Βόρειας Καρπάθου και Σαρίας στα Δωδεκάνησα (περίπου 25 φώκιες) και στα νησιά του Ιονίου (Ζάκυνθος – Κεφαλονιά).
Τα τελευταία χρόνια ένας πάρα πολύ σημαντικός πληθυσμός μεσογειακής φώκιας, ο οποίος εκτιμάται σε τουλάχιστον 60 ζώα, έχει ανακαλυφθεί στο νησί της Γυάρου στις Κυκλάδες.
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο των Βόρειων Σποράδων στο Αιγαίο αποτελεί, με τα ακατοίκητα και παρθένα νησιά του, μια από τις ελάχιστες πια περιοχές - καταφύγιο για τη Μεσογειακή Φώκια. Τα νησιά των Βόρειων Σποράδων παρουσιάζουν μια μοναδική χλωρίδα και πανίδα. Ο πυθμένας τους είναι γεμάτος ψάρια και τα μεταναστευτικά πουλιά βρίσκουν έναν πλούσιο τόπο για να αναπαυθούν. Όλα αυτά χαρακτηρίζουν το πάρκο σαν μια προστατευόμενη περιοχή με διεθνή σημασία.
Το μήκος των ενήλικων ζώων κυμαίνεται μεταξύ 2-3 μέτρων, ενώ το βάρος τους φθάνει έως και τα 350 κιλά, με τα θηλυκά να είναι λίγο μικρότερα από τα αρσενικά. Το σώμα τους καλύπτεται από στιλπνό τρίχωμα, μήκους περίπου μισού εκατοστού. Το χρώμα τους ποικίλλει από ανοιχτό γκρί και μπεζ στα θηλυκά μέχρι σκούρο καφέ και μαύρο στα αρσενικά, πολλές φορές διάστικτο και με ανοιχτόχρωμα σημεία στον αυχένα, τον λαιμό και την κοιλιά. Στα αρσενικά είναι ιδιαίτερα εμφανής και ευδιάκριτη η λευκή κηλίδα στην κοιλιά.
Οι μεσογειακές φώκιες ζουν μέχρι και 45 χρόνια, αν και ο μέσος όρος είναι γύρω στα 20.
Στην Ελλάδα η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινάει από τον Αύγουστο και ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο, με πολύ σπάνιες πρώιμες και όψιμες γεννήσεις.
Η κορύφωση της αναπαραγωγικής περιόδου καταγράφεται μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου. Την ίδια περίοδο και λόγω της επιδείνωσης του καιρού (φθινοπωρινές καιρικές συνθήκες και θαλασσοταραχές) υπάρχει κίνδυνος για τα νεογνά να παρασυρθούν από τη θάλασσα, να χάσουν τη μητέρα τους και να πνιγούν, καθώς μέχρι και τον τέταρτο μήνα της ζωής τους θηλάζουν αποκλειστικά και δεν μπορούν να τραφούν μόνα τους, ούτε είναι τόσο ικανά στη θάλασσα.
Από ποιους απειλούνται
Ο ανεξέλεγκτος μαζικός τουρισμός απειλεί τον βιότοπο της φώκιας η οποία καταφεύγει φοβισμένη στα τελευταία ήσυχα παρθένα μέρη. Η μεσογειακή φώκια απειλείται κυρίως από τους ψαράδες οι οποίοι τη θεωρούν ανταγωνιστή τους στη συγκομιδή των ψαριών μιας ήδη υπεραλιευμένης θάλασσας και λόγω των ζημιών που κάνει στα δίχτυα τη σκοτώνουν.
Παράνομοι τρόποι αλιείας όπως το ψάρεμα με δυναμίτη και με ψαροντούφεκο συμβάλλουν επίσης στην καταστροφή και υποβάθμιση των βιότοπων της φώκιας. Δυστυχώς μέχρι σήμερα υπάρχουν στη Μεσόγειο μόνο λίγες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές οι οποίες όμως στηρίζονται σε κακή υποδομή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.